Wat is waterhardheid en hoe hard is jouw water?

Je ziet ze steeds vaker op de markt verschijnen: waterontharders. Ze maken je water zachter, maar is dat eigenlijk noodzakelijk? Maar wat is waterhardheid en hoe hard is jouw water? Je leest het hier.

Wat is waterhardheid?

Wat is waterdhardheid? Waterhardheid geeft de concentratie van metaal-ionen, zoals magnesium- en calciumcarbonaat, maar ook bicarbonaten en sulfaten in het leidingwater aan. De mineralen calcium en magnesium zijn noodzakelijk voor de mens: voor een goede werking van verschillende systemen van het menselijk lichaam, voor sterke botten en voor het goed functioneren van ons metabolisme. Magnesium werkt bovendien beschermend voor hart- en vaatziekten. Via ons drinkwater krijgen we 5 à 20 % van onze dagelijkse behoefte aan mineralen binnen. Calcium en magnesium zijn mineralen die nodig zijn voor onze gezondheid. Ook geven ze het drinkwater een betere smaak. Lees meer over de gezonde voordelen van water drinken.

Hoe meet je waterhardheid?

In Nederland drukken we de waterhardheid uit in Duitse hardheid (°DH). Hoe hoger dit getal, hoe harder het water en hoe meer mineralen het water bevat. Echt hard water komt in Nederland op weinig plekken meer voor.

• 0 tot 4 °DH: zeer zacht water
• 4 tot 8 °DH: zacht water
• 8 tot 12 °DH: gemiddeld water
• 12 tot 18 °DH: hard water
• 18 tot 30 °DH: zeer hard water

Hoe hard is jouw water?

Hoe hard is jouw water? Omdat we in Nederlands het leidingwater uit wel 200 verschillende bronnen opwekken, kan de waterhardheid erg verschillen per regio of zelf per woonplaats. Water op de Veluwe noemen we zacht, terwijl Houten in Utrecht erg hard water heeft.

Via de site van AquaCell of Vitens kun je de waterhardheid in je eigen regio weergeven. Let wel op dat AquaCell een verkoper is van waterontharders.

De nadelen van een hoge waterhardheid

Vanaf een waterhardheid van 5 °DH raden we aan om beschermende maatregelen (zout) voor de vaatwasmachine te nemen.

Vorming ketelsteen
Bij het verwarmen van de in het water aanwezige zouten ontstaat het vaste calciumcarbonaat (of magnesiumcarbonaat). Calciumcarbonaat is warmte-isolerend en is daarom slecht voor de warmteoverdracht in bijvoorbeeld een verwarmingselement.

Neerslagvorming met zeep
Calcium- en magnesium ionen reageren met vetzuur ionen uit zeep, en slaan neer (verdwijnen uit het mengsel). Hierbij ontstaat een grauwe neerslag van kalkzepen. Hoe harder het water is, des te meer zeep eerst moet worden toegevoegd, alvorens een bepaalde schuimwerking wordt verkregen. Wassen met hard water kost dus meer zeep.

Bovendien worden (niet-synthetische) textielvezels stug bij gebruik van hard water voor de was, omdat de neerslag in de textielvezel terecht komt. Om deze reden gebruiken we voor de fabricage van wasmiddel tegenwoordig weinig of geen zeep. In plaats daarvan worden andere detergenten gebruikt die niet gevoelig zijn voor hard water.

De voordelen van een hoge waterhardheid

Het wordt aangeraden om bij water lager dan ± 4 °DH géén beschermende maatregelen (zout) voor de vaatwasmachine te nemen omdat dit zeer zachte water nadelig kan zijn voor het behoud van decoraties op servies en voor het mooi blijven van glaswerk.

Water met een lage hardheid bevat weinig metaal-ionen, maar kan verder verschillend van samenstelling zijn. Water in zijn meest zuiver vorm (H2O) neemt gemakkelijk allerlei stoffen op, waaronder CO2 en kalk maar ook giftige stoffen zoals (zware) metalen. Sommige soorten (zeer) zacht water hebben deze eigenschap ook, bijvoorbeeld natuurlijk zeer zacht water uit granietstreken. Onthard water is daarentegen meestal mineraalrijk water dat bij het ontharden niet zo zuiver wordt dat deze eigenschap zich zal voordoen.

Nederlandse waterleidingbedrijven

De Nederlandse waterleidingbedrijven gebruiken grondwater of oppervlaktewater waarbij elke bron zijn eigen hardheid heeft. Te zacht water komt erg weinig voor. Als het water te hard is of harder dan door de consumenten gewenst, kan een waterleidingbedrijf hier verschillende maatregelen tegen nemen. Water dat van nature vrij hard of hard is, wordt onthard door het drinkwaterbedrijf. Bij de zuivering van grondwater tot drinkwater wordt een deel van de kalk uit het water gehaald. Zo krijg je toch vrij zacht water geleverd.

Bijvoorbeeld de waterleidingbedrijven Waternet (Amsterdam e.o.) en PWN (de rest van de provincie Noord-Holland) leveren drinkwater met een constante hardheid van 8,4 °DH. PWN meldt dat deze waarde wordt bereikt door te ontharden en door hard water te mengen met zacht water. Zeer zacht water wordt verkregen door membraanfiltratie: het water wordt onder hoge druk door een zeer fijn filter (membraan) geperst. Deze filtering levert water dat vrijwel geen zouten meer bevat en helemaal geen bacteriën en virussen.

PWN geeft aan dat bij 8,4 °DH geen extra onthardingsapparaten nodig zijn en ook geen poedervormige waterontharders. Echter, kalksteenvorming vindt ook plaats bij hardheden lager dan 8,4 °DH.

Naast de filtersystemen van de Nederlandse waterleidingbedrijven kun je natuurlijk ook altijd zelf een waterfilter aansluiten op je leidingen. Zo drink je op kantoor, school of in de horeca altijd heerlijk gefilterd, gekoeld of bruisend water. Lees meer over de verschillende waterkoelers en waterfilters.

Conclusie

Wat is waterhardheid en hoe hard is jouw water? Gebaseerd op deze informatie vinden wij het niet nodig om een waterontharder aan te schaffen. De mineralen die je binnenkrijgt bij het drinken van leidingwater zijn niet schadelijk voor de gezondheid. Wel is hard water iets schadelijker voor het milieu omdat het door de samenstelling minder makkelijk zeep opneemt. Hierdoor heb je dus meer zeep nodig om te wassen.

Bij het verwarmen van hard water komt meer kalk vrij. Hierdoor krijg je sneller kalkaanslag op bijvoorbeeld je douchekop, kraan of waterkoker. Het is raadzaam om warm water apparatuur regelmatig schoon te maken met schoonmaakazijn. Zo blijft het apparaat beter werken en gaat het langer mee.