Schoon drinkwater is een belangrijke peiler van een goede volksgezondheid. De behandeling van drinkwater heeft de afgelopen eeuw een grote vlucht genomen. Desinfectie van het drinkwater heeft ervoor gezorgd dat er in ontwikkelde landen bijna geen uitbraken meer zijn van ernstige door water overgedragen ziektes als cholera en tyfus.

Drinkwater wordt gewonnen uit grondwater en oppervlaktewater. Om dit water zo schoon te krijgen dat het geschikt is als drinkwater, is (op enkele uitzonderingen na) zuivering noodzakelijk. Tijdens de zuivering wordt ruwwater tot drinkwater gemaakt dat voldoet aan de kwaliteitsnormen op fysisch, bacteriologisch en chemisch gebied. Verder mag het drinkwater geen nare geur of smaak bevatten, moet het helder zijn en chemisch stabiel (niet-corrosief en niet aanslagvormend.)

In Nederland is bijna 100% van de huishoudens aangesloten op het leidingnet. Een zeer klein deel van de bevolking gebruikt drinkwater afkomstig uit privéputten. Het door de waterbedrijven geleverd drinkwater is over het algemeen van een goede tot zeer goede kwaliteit. Toch kan het drinkwater in sommige gevallen verontreinigd raken. Het drinken of ander gebruik van dit water kan een gezondheidsrisico opleveren.

Hieronder beschrijven we situaties die voor de gezondheid het meest risicovol zijn. Het gaat hierbij om vervuiling met lood (loden leidingen), vluchtige organische stoffen (bodemvervuiling in combinatie met kunststof leidingen), nitraat en legionella. Bovendien wordt er kort ingegaan op genees- en bestrijdingsmiddelen in drinkwater.

De kwaliteitseisen waaraan het leidingwater moet voldoen, staan in de Waterleidingwet en het Waterleidingbesluit. Hierin staat voor 57 stoffen beschreven wat de hoeveelheid van deze stoffen in het drinkwater mag of moet zijn en op welke wijze het drinkwater gecontroleerd moet worden.

De drinkwaterbedrijven rapporteren jaarlijks de resultaten van hun meetprogramma’s aan de VROM-inspectie. Deze resultaten worden eveneens jaarlijks door het RIVM verwerkt in een rapport ‘De kwaliteit van het drinkwater in Nederland’.(1) Dit rapport is bij VROM op te vragen of te downloaden van de internetsite van RIVM of VROM

Bestrijdings- en geneesmiddelen in drinkwater?

Drinkwaterbedrijven nemen preventieve maatregelen of zetten extra zuiveringstechnieken in om te voorkomen dat de concentraties bestrijdingsmiddelen in drinkwater de drinkwater norm van 0,1 μg/l overschrijden. Door deze maatregelen zijn de concentraties zo laag dat er geen gezondheidsrisico valt te verwachten. De norm voor bestrijdingsmiddelen is gebaseerd op het voorzorgprincipe: het is niet gewenst dat er bestrijdingsmiddelen in het drinkwater voorkomen.(11) Geneesmiddelen komen eveneens in zeer lage concentraties voor in drinkwater. De concentraties liggen een factor 1000 lager dan de voorlopige drinkwaterlimieten. Er bestaan (nog) geen normen voor de hoeveelheid geneesmiddelen in drinkwater. Het RIVM beveelt aan om als normstelling wordt overwogen, de geneesmiddelen als groep onder het voorzorgsprincipe te brengen. De stoffen horen niet in drinkwater thuis. Dit betekent dat er een algemene normwaarde zou moeten komen van bij voorkeur 0,1 μg/l (conform bestrijdingsmiddelen) of lager indien er aanwijzingen zijn dat de toxicologische limietwaarde lager is.(12)

Drinkwaterkwaliteit in Nederland onderzoek 2010
De volksgezondheid is in relatie tot de drinkwaterkwaliteit niet in gevaar geweest. Het aantal pompstations waar één of meer normoverschrijdingen voorkomen is in 2010 onveranderd (33 locaties) vergeleken met vorig jaar. De normoverschrijdingen in drinkwater hebben meestal een incidenteel karakter. Wanneer er bacteriële besmettingen zijn vastgesteld worden maatregelen genomen en wordt de oorzaak zo spoedig mogelijk weggenomen.

Opvallend is het aantal van 28 normoverschrijdingen voor Legionella in het distributiewater. De aantallen waren in de meeste gevallen relatief laag. In één distributiegebied zijn legionellabacteriën regelmatig aangetroffen. Inmiddels is de zuivering op het bijbehorende pompstation aangepast zodat humuszuren beter worden verwijderd. Naar verwachting heeft dit een positief effect. In 2010 is één bestrijdingsmiddel (bromacil) in drinkwater aangetoond.

Bij de grondwaterwinning waar bromacil in het grondwater voorkomt worden structurele maatregelen getroffen. De norm voor bestrijdingsmiddelen is gebaseerd op het ‘voorzorgprincipe’. De aangetroffen concentraties zijn lager dan de waarde welke volgens toxicologische principes is afgeleid.