16:42 Kraanwatercultuur in Europa en Amerika

In Nederland wordt het debat gevoerd om kraanwater te serveren in de horeca. GroenLinks wil het horecaondernemers zelfs verplichten door middel van een wet.  Hoe is dit in andere Europese landen geregeld? En in het mega consumptieland Amerika? Is er sprake van een kraanwatercultuur?

België
In België is een horecaondernemer of caféhouder niet wettelijk verplicht om ‘kraantjeswater’ te serveren. Een café baas zal het bronwater in zijn assortiment serveren. Wanneer iemand lang aandringt op kraanwater, zal hij het uiteindelijk aanbieden. Daarnaast zal hij wel een glas kraanwater aanbieden, wanneer iemand zijn medicijnen moet innemen. In een aantal restaurants krijg je hun eigen gefilterde ‘huismerk’ kraanwater, maar daar betaal je dan ook bijna evenveel voor als voor een fles bronwater uit de supermarkt.

 Volgens Saartje (Leuven, België): “In België wordt meestal geen water uit de kraan geserveerd in restaurants. Het zal (bijna) nooit spontaan op tafel staan en is zeker niet verplicht. Als je water bestelt krijg je altijd een fles(je) water. Als je echt specifiek om kraantjeswater vraagt dan krijg je dat wel, maar de meeste Belgen doen dat niet. Het komt namelijk nogal beschamend over, omdat er meestal niet super vriendelijk op dat verzoek wordt ingegaan.”

Frankrijk
Het gerucht gaat regelmatig dat Franse restaurants en cafés wettelijk verplicht zijn om kraanwater te serveren aan hun gasten. Er bestaat wel degelijk een aantal wetten die dit regelen. In 1967 werd er in Frankrijk een wet aangenomen, die horeca ondernemers verplichtte om een gratis karaf water aan gasten aan te bieden. Deze wet bepaalde zelfs dat een gast niet hoeft te betalen voor brood, kruiden of ingrediënten, de afwas, glaswerk, servetten, etc. In de daarop volgende wetten uit 1987 en 1990 werd er vastgesteld dat water gratis is, tenzij de restaurateurs expliciet vermelden dat het anders is. Dit moet op het menu en op affiches staan, zowel binnen als buiten.

De dagelijkse praktijk laat zien dat gasten en ondernemers redelijkerwijs invulling geven aan de wet. Het recht op een gratis glas water bestaat dus op voorwaarde dat men een maaltijd neemt. In het café of in de Bistro gelden andere regels en is het geven van een gratis glas water niet verplicht. In het dagelijks gebruik krijg je in een café of bistro doorgaans wel een gratis glas water samen met je bestelling.

Groot-Brittannië
In Groot-Brittannië zijn horeca ondernemers, die alcohol serveren, verplicht water aan te bieden. Een ondernemer moet kraanwater gratis verstrekken om ‘coma-zuipen’ te voorkomen. Mocht een horecaondernemer hier niet aan voldoen, dan is hij in overtreding en kan hij een boete of gevangenisstraf krijgen. Kraanwater moet dus aanwezig zijn en geserveerd worden wanneer mensen erom vragen. De Britse regering hoopt hiermee criminaliteit en wanordelijk gedrag terug te dringen.

Karian (London, Groot-Brittannië): “Kraanwater is in restaurants meestal gratis en ook in pubs maar ik heb wel eens gehoord dat iemand 20 cent moest betalen voor het glas. Maar dit komt niet vaak voor en ik denk dat het vooral zo is als je alleen een glas kraanwater bestelt.”

Duitsland
In Duitsland geldt de norm dat je voor verleende diensten, zoals service, moet betalen. Dus als de gastheer of ober water komt brengen, zowel bron als kraanwater, dan moet je voor de verleende dienst alsnog betalen. In Duitsland kan een gast dus geen aanspraak maken op gratis kraanwater. In de praktijk geldt de regel dat kraanwater vanzelfsprekend niet op de rekening verschijnt, wanneer men het nodig hebt om medicatie in te nemen. Misbruiken mensen deze regel, dan verschijnt kraanwater vanzelfsprekend wel op de rekening.

Zuid-Europa
In Zuid-Europa is het kraanwater veilig, maar het is toch anders van aard dan in Nederland. Het smaakt iets anders en je kan er klachten van krijgen, omdat je lichaam het niet gewend is. Toch zijn er verschillen in het aanbod van kraanwater in de horeca tussen Zuid-Europese landen. Zo krijg je in Spanje niet zomaar een karaf water. Volgens een onderzoek van Vitens zijn Nederlanders niet te spreken over de kwaliteit van het kraanwater in Spanje en Italië

Irene (Madrid, Spanje):  “Normaal, als je naar een restaurant gaat en je wilt water drinken, dan krijg je bronwater in een fles, die de ober voor je open maakt. Er zijn wel goedkope restaurantketens, zoals ‘VIPS’, waar je een karaf water krijgt als je erom vraagt. Je vraagt nooit om een karaf water in een goed restaurant. Alleen in de goedkope of informele restaurants.”

En in Italië is er een omslag geweest. Daar waar je eerst wel een karaf water kreeg, krijg je nu een gebottelde fles.

Raymond (Ventimiglia, Italië): “Het was vroeger een standaard ritueel om een karaf kraanwater te krijgen in Italië. Het is geen verplichting en het is langzamerhand verdwenen uit de cultuur. Het kraanwater is vervangen door een fles water, te denken aan Peligrinno etc. Dit laatste is gekomen doordat het water in de meeste provinciën van Italië niet schoon genoeg is om te drinken. Of wel je kunt het nog krijgen en veelal gratis maar is niet aan te raden om te drinken.”

En Amerika
In Noord Amerika zijn openbare gelegenheden, zoals winkelcentra, verplicht om te voorzien in drinkfonteintjes. Het eerste wat je in restaurant in Amerika en Canada krijgt van de serveerster is een glas water.

Rachel (New Orleans, Amerika): “Tenzij je in een luxe restaurant dineert, serveert bijna elk restaurant kraanwater. Doorgaans krijg je geen karaf. Serveersters lopen rond met waterkannen en vullen je glas bij, zodra ze zien dat je glas leeg dreigt te raken. In sommige gelegenheden krijg je meteen water, in andere moet je erom vragen, maar het is altijd gratis. Alleen in een super goed restaurant laten ze je betalen, maar dat komt omdat het gebotteld water is.”